Wandelingen (D of M), cultuur (C) en familiebelevenissen (F).: maart 2023

Mijn aandacht was gevestigd op een tentoonstelling over Sofonisba Anguissola, die voorheen mij onbekend was, maar een krantenartikel wekte mijn belangstelling. Ze is rond 1532 in Cremona geboren.

Deze vrouw groeide op in een welvarend gezin van adelijke afkomst met veel kinderen en kreeg een uitstekende opvoeding, waarbij muziek en beeldende kunst ook belangrijk waren. Daarbij vielen haar prestaties bij tekeningen en schilderkunst al snel op. In die periode maakte ze vele zelfportretten en schilderijen van familieleden, maar ook van andere personages.

Haar leermeester Berbardino Campi beeldde haar af terwijl hij haar schilderde.

Haar zuster Elena trad in het klooster en Sofonisba schilderde haar in 1551.

Het is het vroegst bekende werk van haar.

Een zelfportret van slechts 13 cm diameter uit ca 1555.

Zelfportret achter schildersezel uit 1556.

Zelfportret uit 1558.

Zelfportret achter het klavichord met bediende op de achtergrond uit 1561.

Portret van haar zus Europa, geschilderd door haar zus Lucia uit ca. 1557.

Lucia kreeg ook les van Sofonisba.

Twee zussen aan het schaakspel, zusje Europa en de huisbediende kijken toe. 1555.

Haar vader bracht haar onder de aandacht van Michelangelo. Hij was zeer onder de indruk van onderstaande tekening die haar broertje Asdrubale huilend afbeeld nadat hij gebeten is door een rivierkreeft.

Familieportret uit 1559. Vader Amilcare pronkt vol trots zijn langverwachte zoon en erfgenaam Asdrubale. Zus Miverva kijkt toe.

Lateraanse kanunnik. 1556.

swossswowowo

Pietro Manna, arts uit Cremona, geschilderd door haar zus Luca. 1557.

swo

Portret van de dichter Battista Caselli uit Cremona. 1559.

swo

zwart

Portret van een oude man. 1558.

Portret van Archimede Anguissola. ca. 1557. Onduidelijk is de familierelatie.

In 1558 wordt ze door de hertog van Alva (ja, die man die later in de Nederlanden berucht is geworden om zijn wreedheid, was toen gouverneur van het hertogdom Milaan. ) geïntroduceerd aan het Spaanse hof, waar zij in 1559 hofdame wordt bij Elisabeth van Valois, de derde echtgenote van Philips II, die dan 14 jaar oud is! Als zij in 1568 overlijdt in het kraambed. Sofonisba wordt dan gouvernante van de twee nog zeer jonge dochters van de overleden koningin. Dat doet ze vijf jaar. Dan arrangeert Philips II een huwelijk voor haar met een Siciliaanse edelman. Voor ze uit Spanje vertrekt schildert ze de beide prinsessen met donkere achtergrond, wat aan het Spaanse hof verplicht was. De oudste Isabella Clara Eugenia werd later landvoogdes van de Zuidelijke Nederlanden en is hier zeven jaar oud.

Haar zus Catharina Michaelle is hier zes jaar oud.

Haar huwelijk op Sicilië duurt nog geen vijf jaar. Haar echtgenoot verdrinkt bij een piratenaanval bij Capri. Ze gaat daarna te scheep naar haar ouderlijk huis te Cremona. Tijdens die zeereis wordt ze verliefd op de kapitein van het schip. De conventies van die tijd bepalen dat alleen Philips II en haar broer (nu haar vader overleden is) over een huwelijk mogen beslissen. Ze passeert beiden en treedt op 49 jarige leeftijd met de kapitein in het huwelijk. Ze wonen eerst in Genua en de laatste jaren brengen ze door in Palermo. Het wordt nog een huwelijk van 45 jaar.

Gedurende deze tijd schildert ze hoofdzakelijk religieuze onderwerpen.

Het mystieke huwelijk van Catharina, hier afgebeeld met het rad waar ze later mee gefolterd zou worden, 1588.

De heilige familie, de heilige Anna en Johannes de Doper. 1592

Zogende madonna. 1592

Portret van haar schoonmoeder. ca. 1574

De dan nog jonge Vlaamse schilder Anthony van Dyck brengt een bezoek aan Sofonisba te Palermo als ze 92 jaar is. Hij schrijft daarover dat het de meest waardevolle ontmoeting in zijn leven als schilder is geweest. Hij noemt haar leeftijd overigens 96! Hij maakt een tekening van haar, die hij later uitwerkt tot een schilderij.

Op 93 jarige leeftijd overlijdt zij, hoewel haar exacte leeftijd (geboortedatum) niet 100% vaststaat.

Een interessante en mooie expositie.

Nu is er nog een tijdelijke expositie met de titel Gestalten van Armando (1929-2018), die eigenlijk Herman Dirk van Dodeweerd heette. Behalve Beeldhouwer en schilder, was hij ook schrijver,dichter, violist, journalist en acteur. Hij had een museum in Amersfoort, dat in 2007 geheel afbrandde, waarbij veel werk verloren ging. Hij woonde afwisselend in Nederland en Duitsland.

Het werk bestaat hier voornamelijk uit grote bronzen en enige grote olieverfschilderingen uit de laatste periode van zijn leven.

2000.

2005.

Der Feldweg. 2017.

2010.

2013.

Der Baum. 2016.

Ik wordt hier nog niet direct warm van. In de toelichting wordt gesproken van de uitbeelding van de tragiek van het leven, ik zie er vooral eenzaamheid en wanhoop in.

Er is veel meer (moois) te zien in het museum, waarvan een kleine selectie.

Zo hangen er schilderijen met replica's in wol van Theo Wolvecamp, die zich bij Cobra aansloot.

1965. Olieverf op canvas,

1966. Wol

Een palmezel uit de eerste helft van de 14e eeuw.

Anna en Maria. Atelier Hans Memling, Eind 15e eeuw.

Albrecht Bouts, Christus met doornenkroon. Eerste helft 16e eeuw.

Pieter Brueghel de Jongere. Winterlandschap met vogelval. 1605.

Hans Holbein de Jonge. Richard Mabott. 1533.

Het museum bevat ook een gobelinzaal. Hier bevinden zich 6 wandtapijten die koningin Emma van haar ouderlijk huis Schloss Arolsen mee naar Nederland nam.

Prachtig om naar al die details te kijken.