zondag 29 september 2019

19-09-28-C- Najaarsexcursie Stichting Oude Gelderse Kerken


Van station Lochem rijden we per bus via toeristische weggetjes naar 't Joppe. Dat in dit kleine plaatsje zo'n forse kerk staat, heeft een bijzondere geschiedenis. Fransiscus (Frans) Ernest Alexander baron van Hövell kocht op zijn 17e het Huis 't Joppe en werd zo heer van 't Joppe. De slechte verstandhouding met zijn stiefvader deed hem het ouderlijk huis ontvluchten. Omdat hij weinig zin had steeds in Zutphen ter kerke te gaan, kreeg hij 20 jaar oud van de bisschop toestemming om in 1867 een kerk nabij zijn huis te bouwen.


Boven de ingang liet hij zijn wapen aanbrengen,



Een fraaie pastorie ontbrak ook niet.



In deze vroege neogotische kerk, Onze Lieve Vrouw Tenhemelopneming,  zijn de gewelven nog met planken gemaakt en daarna gestuukt,. Dat is  goed te zien. Later werden steeds stenen gewelven aangebracht.



Het koor heeft drie grote gebrandschilderde ramen.



 Het middelste is het Mariaraam.



Het rechter raam stelt het laatste avondmaal voor.



Overigens is er veel kleurrijk glas-in-lood in deze kerk.





De wanden van de kerk waren oorspronkelijk beschilderd, maar men heeft r voor gekozen deze wit te maken, Ook waren de staties van de kruisweg eerst omgeven door een houten lijst.



De prachtige kandelaars werpen mooie schaduwen op de muur.



Van de talloze beelden in de kerk een voorbeeld: de doop van Christus.



Vervolgens rijden we naar de 14e eeuwse kerk van Almen


.
Bij binnenkomst sta je even raar te kijken, want het interieur niet wat je verwacht bij een gotische kerk.



In de 19e eeuw heeft men een stuk aan de kerk aangebouwd



 en is er een ruimte gemaakt zonder ondersteuningen in de ruimte. Alleen het koor is in de oorspronkelijke staat gelaten.




Tijdens de preek had men veel last van het licht door het raam naast de preekstoel.



 Men heeft er daarom een donker glas-in-loodraam ingezet, de hof van Getsemane voorstellend.



De kerkzaal heeft bijzondere plafondversieringen.



Een opmerkelijk object is een doopvont uit de elfde eeuw. Het is zo groot, omdat er toen nog volwassenendoop plaatsvond en de persoon in het doopvont stond.



De vier hoeken zijn versierd.



In een grafkelder onder het koor zijn bewoners van de kastelen De Ehze en 't Hulze begraven. De omstandigheden in de grafkelder zijn dusdanig, dat de lijken zijn gemummificeerd.


In Almen bevindt zich ook het nieuwe museum Staal, dat gewijd is aan Staring,


maar wij gaan naar de Hoofdige Boer  voor de lunch.
Na de lunch gaat het naar Laren. Hier staat een z.g. Waterstaatskerk uit 1834, waarvan er in Nederland veel van staan, maar in Gelderland op Doornspijk na niet.


Van binnen is de kerkzaal gerenoveerd, na aanzienlijke schade in WO II en dat heeft een smaakvol resultaat gehad.


De oorspronkelijke ijzeren gotische ramen zijn nu van boven rond en in hout gevat.


Alle deuren hebben dezelfde beschildering.


De liturgische elementen zijn door dezelfde kunstenaar uitgevoerd.


Een groot kunstwerk stelt de schepping voor.


Ook is er een enkel glas-in-loodraam.


De Sint-Gudula kerk in Lochem is van wat grotere omvang. De vroegste delen zijn uit de 14e eeuw, hoewel hier al veel eerder een kerk stond. Binnen is er veel te zien,


We krijgen eerst een orgelconcert. Eerst op het Quellhorst koororgel uit 1806, dat een fraai en verrassend volume aan geluid kan producen.


Daarna wordt vervolgd op het Gilmanorgel  uit 1758. Beide orgels kwamen na omzwervingen in deze kerk terecht.


In de kerk zijn zeer veel oude muurschilderingen.


Hieronder de boom van Jesse, die uit de zij van een liggende Christus groeit. 


De heilige Sebastiaan.


Karikatuur, waarschijnlijk tijdens de Spaanse bezetting in 1582 aangebracht.


De heilge Rochus, met onderaan een wijdingskruis.


Meestal werden in de kerk twaalf wijdingskruizen aangebracht

.
Christophorus, bijzonder is de meermin die toilet maakt tussen zijn benen.


In 1672 werd de kerk door de troepen van de bisschop van Munster geplunderd, Toen is waarschijnlijk de tekening van een soldaat aangebracht.


De kerk heeft verder mooie gewelven 


met veel verschillende sluitstenen.


Een bijzondere sluitsteen is een een vrouwenhoofd met een uitgestoken tong uit de 14e eeuw.


In de Mariakapel stelt een gebrandschilderd venster de legende van Gudula voor. 's Morgens vroeg op weg naar de kerk met haar dienstmaagd werd haar lamp uitgeblazen. Het zou het werk van de duivel zijn. Nadat zij op hun knieën had om hulp hadden gebeden, scheen hun lamp weer helder. Op de afbeelding is de duivel als hond verbeeld, die met de staart tussen de benen afdruipt.


Vier andere ramen in de Mariakapel stellen aarde, hemel,vuur en water voor.


EEn groot rond raam stelt het kerkzegel uit 1617 voor, dat nog steeds wordt gebruikt.


 In een voormalig sacramentsnisje is een beeldje van St. Gudula geplaatst.


Ook zijn er bladzijden uit het 15e eeuwse officie (een koorgebed) van de maagd Gudula te zien.


Hoewel nog niet uitgekeken, worden we gemaand ons weer naar de bussen te begeven. Tijdens het wegrijden, vangen we nog een glimp van de kerk op.