zondag 4 oktober 2015 20 km
Na twee dagen hard werken in de tuin gaan we ons zondags ontspannen in het Groninger land aan de hand van een Capitoolwandeling. Als we in de trein zitten hebben we geen uitzicht en verschijnt er een mededeling op het scherm dat vervangende bussen niet kunnen rijden wegens extreem dichte mist. Als we in Loppersum uitstappen is het zicht al behoorlijk toegenomen. Wel heb ik nog de schrik van mijn leven als ik in gedachten het perron afloop en plotseling de trein rakelings langs me heen zie rijden. Blijkbaar bestaat dat nog in Nederland, dat je zonder beveiliging het spoor kan oversteken. Wij laten Loppersum voorlopig rechts liggen en zetten koers naar Zeerijp waar de Jacobuskerk al uit de nevelen opdoemt.
Dat er in zo'n kleine plaats zo'n grote kruiskerk staat is te verklaren uit het feit dat het gesticht werd door het rijke klooster van Felwerd en doordat het nieuw aangewonnen land zeer vruchtbaar was.
Rond 1200 was er al een stenen voorganger. De huidige romano-gotische kerk is uitwendig niet meer veranderd sinds 1350. Ze bezit prachtige portalen.
De topgevels van de dwarsarmen hebben siermetselwerk.
De toren is losstaand en wordt bekroond met een vergulde engel met bazuin.
Als we de kerk binnengaan is de eerste indruk: wouw...
Het meest opvallend zijn de rood gesausde muren, waar witte schijnvoegen zijn aangebracht om zo bakstenen te imiteren. Ook in de gewelven zijn baksteenimitaties. Op de foto is ook een sluitring zichtbaar van een z.g. meloengewelf. De kerk heeft een fraai Faber orgel uit 1651.
Het was nodig omdat tijdens de reformatie het doksaal gesloopt werd, waarop het vorige orgel stond.
De eikenhouten preekstoel uit 1646 heeft mooi houtsnijwerk.
Ook ontbreken de rouwborden niet
en vele oude rijkversierde grafstenen zoals onderstaande uit 1642.
We zetten onze tocht voort en zien in Zeerijp nog een boerderij in Amsterdamseschoolstijl
en een koren- en pelmolen De Leeuw in 1835 gebouwd te Solwerd en in 1866 verplaatst naar Zeerijp.
Ons volgende doel is kerk van 't Zandt, waar we vorig jaar november ook al waren en toen voor een gesloten deur stonden. Ditmaal is de deur ook dicht, maar we ontdekken ergens aan de gevel een oud bordje waar een adres voor de sleutel staat. Dat is niet vlakbij, maar we willen deze kans niet voorbij laten gaan. Gelukkig worden we vriendelijk te woord gestaan en gaan met een grote sleutel terug.
De 13e eeuwse romano-gotische Mariakerk is veel minder licht dan de kerk in Zeerijp. Alleen het 15e eeuwse gotische koor heeft veel lichtinval.
Ook hier is een meloengewelf.
Bij verder inzoomen worden er bijzondere tekeningen zichtbaar.
De kerk bevat zeer veel fresco's waarvan sommige te duiden zijn zoals deze 14e eeuwse
en andere niet.
In het koor zijn vele kleurrijke 15e eeuwse gewelfschilderingen,
zoals een adelaar die de apostel Johannes symboliseert
of een leeuw als symbool voor de apostel Marcus.
Ook de gewelfribben zeer kleurrijk beschilderd.
Rouwborden zijn hier niet, die zijn in de Franse tijd op het kerkhof verbrand, wel weer vele fraaie grafstenen zoals onderstaande uit 1640.
De kerk bezit ook een orgel uit 1662 en kan een nachtegaal en een pauk laten horen.
Hoewel de deur met afsluitbalk bestemd was voor de vrouwen
verlaten we beiden de kerk door de manneningang. Voor foto's van de buitenkant zie blog van vorig jaar: http://leendertreudlertalsma.blogspot.nl/2014/11/14-11-08-dnf-wad-en-wierdenpad.html
Lilian gaat de sleutel terugbrengen en ik ga vast lunchen in een vlakbij gelegen parkje (ik doe altijd veel langer over mijn eten). Rond 't Zand lopen we grotendeels een andere route om niet hetzelfde te hoeven lopen als vorig jaar. Langs ons pad staat een bord met een gedicht dat uitblinkt in Groninger eenvoud.
Op een weg zien we een spitsmuis die weinig moeite doet om van het asfalt af te gaan.
Vlak bij Lutjerijp staat een aardig transformatorhuisje.
Ons volgende doel is de Donatuskerk in Leermens. Voor het eerst deze dag "beklimmen" we echt een wierde, hoewel als op zoveel plaatsen een flink deel is afgegraven voor geldelijk gewin. In 1957 brandde de kerk volledig af. Door het vele bluswater kwam ook de kalk van de muren af en kwamen er eeuwenoude schilderingen bloot te liggen. Gelukkig is de kerk weer fraai gerestaureerd.
De muren van het schip zijn van tufsteen, het transept is van baksteen met hergebruikte tufsteen en het romano-gotische koor is volledig van baksteen. De bouw is waarschijnlijk begonnen in 1050.
Het interieur van het schip is vrij sober.
In het transept is nog een deel van het gesloopte doksaal, dat het koor afsloot.
Het heeft ook hier een prachtig meloengewelf,
Ook hier weer oude schilderingen van de heilige Ursula,
de heilige maagd,
een mij onbekende voorstelling
en zeer oude grafzerken.
Na dit bezoek lopen we nog een stuk langs de Leermenstermaar en bereiken daarna spoedig de hoge wierde van Eenumerhoogte. De boerderij die hier bovenop stond is gesloopt en vervangen door een villa. De terp van Eenum lopen we via een heel leuk paadje op
tot we bij het romaanse kerkje zijn.
De toren staat een meter uit het lood, waarschijnlijk omdat de wierde naast de toren is afgegraven. Hierop stond vroeger een borg. De abscis van de kerk is in de 19e eeuw vervangen door een rechte muur. De kerk bezit een Schnitgerorgel uit 1704
met houtsnijwerk.
Er hangt ook een rouwbord, dat duidelijk overgekalkt is geweest.
De zitplaatsen voor de borgbewoners zijn duidelijk aangegeven.
In Eenum komen we ook nog langs het armenhuis uit 1875.
Hierna lopen we weer door het Groninger platteland.
In Loppersum bekijken we nog de kerk, waarvan de oudste delen uit de 11e eeuw zijn.
De kerk is wel te bezichtigen, maar niet op zondag, want de sleutel moet opgehaald worden bij het Kruidvat, dus moeten we het met de buitenkant doen.
Hierna lopen naar het station, tevreden over de mooie plaatsjes en het mooie weer.
