woensdag 18 mei 2011

11-05-15-C Istanbul

zondag 15 mei 2011 

Vanuit de hal van Domestic Flights staan we meteen op straat en voor de taxi's. Ik probeer te onderhandelen over de prijs, maar mij wordt snel duidelijk gemaakt dat hier alleen de taximeter geldt. Het gaat vlot tot we de stad naderen en we in de file komen. Nadat we de oude stad zijn binnengereden is de vaart er helemaal uit. De chauffeur heeft geen idee waar ons hotel is en moet het steeds weer vragen. Tenslotte is de taxi aan alle kanten klemgereden in de verkeerschaos. De chauffeur haalt een man van een terras omdat hij geen woord van over de grens spreekt. De ober maakt ons duidelijk dat we de rest maar beter kunnen gaan lopen: er is geen doorkomen aan. We betalen onze schade van 35 Turkse Lira en na een paar straatjes staan we voor ons hotel. We krijgen een prima, ruime kamer in de dependance. Het enige nadeel is dat het een zolderkamer is, zodat hij overdag behoorlijk warm wordt. Er is wel een airco. Maar milieubewust als we zijn willen we het
gebruik daarvan tot het uiterste beperken. Het hotel ligt precies tussen de Hagia Sophia en de Blauwe Moskee, ideaal. We willen zo snel mogelijk de stad gaan bekijken. De Hagia Sophia staat bovenaan mijn lijstje dus daar gaan we eerst heen. Het smalle straatje dat van het hotel erheen leidt heeft geen trottoir en aangezien er een onafzienbare rij touringcars doorheen wurmt is het moeilijk vooruit te komen. De eerste ingang die we zien blijkt alleen voor de vijf mausolea van de gezinnen van de sultans te zijn die op het terrein van de Hagia Sophia staan. Het zijn stuk voor stuk fraaie gebouwtjes.


Binnen blijkt uit de vele kleine grafkistjes dat kindersterfte hier ook veel voorkwam.


Voor het eerst zien we hier de verfijnde versierkunst waar we de komende tijd volop van kunnen
genieten.


We proberen nu de juiste ingang naar te Hagia Sophia te vinden, maar schrikken ons dan een hoedje. Een immense menigte probeert hier binnen te komen. Daar hebben we geen zin in. Ook voor de cisternen staat een gigantische rij. Wat nu?
We besluiten een wandeling aan de andere kant van de Gouden Hoorn te maken. Op de brug staan honderden hengelaars wat bij te verdienen.


We beginnen onze wandeling door de wijk die van oudsher door westerlingen werd bevolkt bij de Galata­toren gebouwd in 1348 door Genuezen. Hij ligt boven op een heuvel en is zelf ook nog 62 m hoog.


Volgens ons gidsje is het uitzicht imposant, maar ook hier weer een eindeloze rij toeristen. We gaan weer verder. Even later zitten midden in een demonstratie met duizenden deelnemers. Ze demonstreren tegen inperking van vrij internet. We duiken kleine zijstraatjes in. Er zijn diverse overdekte passages, waar één me aan de Haagse passage doet denken.


We bezoeken twee katholieke kerken en een Armeense kerk met zeer veel zilverwerk die aan een binnenplaats ligt. De binnenplaats wordt afgesloten met een soort garagedeuren. Ook lopen we over een grote groentemarkt en langs het Nederlandse consulaat.
Weer bij het open water aangekomen zien we de Hagia Sophia mooi liggen.


Aan de kade ligt ook een enorm cruiseschip.


We lopen naar de overkant waar ook een enorme moskee ligt die echter niet in ons gidsje wordt genoemd. We besluiten die te gaan bekijken dan hebben we ieder geval minder last van toeristen.


Hoewel ik in Jemen ook diverse moskeeën heb bezocht is dit toch andere koek. Het interieur
maakt een diepe indruk op me.


Boven grote ruimte bevinden zich vele grote fraai gedecoreerde koepels.


Langs de Hagia Sophia lopen we naar ons hotel terug. Hij staat er mooi bij in het avondlicht.


De toeristenmassa's zijn opgelost. We eten in één van de ontelbare restaurants in de buurt van ons hotel en tot volle tevredenheid. Daarna maken we nog een avondwandeling.
De Blauwe Moskee staat in de schijnwerpers.


Via het grote voorplein betreden we de moskee.


Het is een weldaad in deze ruimte te zijn zonder een menigte mensen. De kleuren zijn in het
kunstlicht heel diffuus.


maandag 16 mei 2011

De Hagia Sophia is vandaag gesloten. We besluiten dat het eerst het paleis Topkapi Sarayi wordt. Dit was eeuwen lang in gebruik bij de Osmaanse sultans. De laatste sultans leefden in een nieuwer paleis. Bij aankomst beseffen we dat lange rijen in deze tijd van het jaar normaal zijn voor een bezienswaardigheid. We sluiten ons dus lijdzaam aan bij de menigte.


Als we eenmaal binnen zijn lost de menigte zich redelijk op in de enorme ruimte. De meest niet al te hoge gebouwen zien er verfijnd uit.


Aan het eind van het terrein kijken de tuinen uit over de Bosporus.


In de tuinen staan ook aardige gebouwtjes.


Het mooiste deel van het paleis is de harem. Er mag apart voor betaald worden. In het paleis zijn veel tegels gebruikt. Zelfs koepels zijn er mee belegd.


In de harem bevinden zich vele mooie binnenplaatsjes.


De kachels in de vertrekken zijn ware kunststukjes


Ook het glas in lood mag er zijn.


Kortom we komen ogen te kort om alles op te nemen. Alles is als kunst ontworpen, zelfs als het
een fonteintje betreft.


Het is al weer middag als we het paleis verlaten en in een restaurantje gaan lunchen. Daarna gaan we naar de grootste cisterne van het oude Byzantium. Omdat de stad zelf geen watervoorraden had moest dit uit de omgeving worden aangevoerd en werd dan opgeslagen in verschillende cisternen. We dalen af en komen in een woud van 336 zuilen die nog steeds in het water staan. Via vlonders kunnen we de ruimte doorkruisen.



De verlichting draagt er aan bij dat het geheel er sprookjesachtig uitziet. 



Sommige zuilen hebben wel een heel bijzondere vorm. 



Twee zuilen rusten op Medusa­hoofden.



Het is een wonder dat alles er na 15 eeuwen nog zo gaaf uitziet.
De spiegeling in het water zorgt ook voor fraaie effecten.


Nu gaan we de Blauwe Moskee van begin 17e eeuw bij daglicht bekijken. Via de hoofdingang van het voorplein komen we binnen.


Alles aan deze moskee is overdadig. Hij bezit als enige in Istanbul (en op Mekka na in de wereld) 6
minaretten. Het voorplein is zeer ruim.


Rondom zijn mooi versierde overdekte gangen die aan de
christelijke kloostergangen doen denken.


Dit keer moeten we naar binnen door een aparte toeristeningang. De binnenruimte van de
moskee is gigantisch. Midden in de ruimte staan een paar kolossale pilaren. En alles is rijkelijk versierd.


Vrijwel alle ramen hebben gekleurd glas­-in-­lood.


De koepels zijn in drie lagen geplaatst met in het midden de enorme hoofdkoepel.


Vlak voor de Blauwe Moskee ligt het Hippodrome, een renbaan uit de Byzantijnse tijd waar wel voor 100.000 toeschouwers plaats was. Op het middenterrein bevinden zich nog diverse zuilen en obelisken. Zoals een obelisk die farao Toetmoses III in 1490 voor Chr. voor de tempel in Karnak liet oprichten om zijn heldendaden aanschouwelijk te maken.


Keizer Theodosius de Grote nam hem in 390 na een veldtocht mee naar Constantinopel. Hij liet hem plaatsen op een 6 m hoge sokkel met afbeeldingen die de keizer in al zijn glorie laten zien.


We zijn op weg naar de Süleymaniye Moskee, gebouwd in opdracht van sultan Süleymaniye
halverwege de 16e eeuw. Volgens kenners de mooiste moskee van Istanbul en in ieder geval relatief weinig bezocht door toeristen. We naderen hem door een nauw steegje met aan weerszijden religieuze gebouwen die bij het moskeecomplex horen.


Het interieur komt in ieder geval harmonieuzer over dan dat van de Blauwe Moskee.


Er is spaarzaam gebruik gemaakt van gekleurd glas. Wat opvalt is het prachtige smeedwerk dat
overal is aangebracht.


Ook deze moskee heeft weer een prachtige hoofdkoepel. Er zijn talloze bloemstukken in verwerkt.


Aan de voorzijde van de moskee bevinden zich de plaatsen voor de rituele wassingen. De zuilen van de galerijen erboven zouden afkomstig zijn van de keizerlijke loge van het Hippodrome.


We lopen nu naar de Grote Bazaar en wagen ons in de wirwar van kleine overdekte straatjes. Je hebt geen idee meer waar je bent, maar we geven ons over aan de kleurrijke uitstallingen.


Na geruime tijd komen we bij een in/uitgang. We hebben nog steeds geen idee waar we zijn. We lopen maar naar beneden dan komen we vanzelf aan de kust. Als we onze oriëntatie herwonnen hebben, blijken we dicht bij de kleine Hagia Sofia te zijn. Het kost nog wel enige moeite hem in de wirwar van straatjes te vinden.


De moskee is in 527 gebouwd als kerk, enige jaren voor de Hagia Sophia. Men neemt aan dat de
architect in deze kerk zijn ideeën voor de grootste kerk van het Byzantijnse rijk hier op schaal vorm
probeerde te geven. In 1504 werd de kerk in een moskee veranderd, waarbij alle christelijk afbeeldingen verdwenen.


Toch is het bijzonder mooie en intieme moskee met natuurlijk ook een fraaie koepel.


Op een ruime galerij kan men boven vrijwel helemaal rondlopen.


Ook ontwaarde ik er nog een vrome moslima.


We zijn voorlopig verzadigd met indrukken en gaan naar ons hotel om ons op te frissen en vertrekken weer om ergens te gaan eten. We zijn te moe voor een avondwandeling, maar gaan nog wel naar het dakterras van ons hotel om van het uitzicht op de Hagia Sophia


en de Blauwe Moskee te genieten.


dinsdag 17 mei 2011

Vandaag zal het dan echt gebeuren. We sluiten ons aan bij de massa toeristen die al voor openingstijd voor de Hagia Sophia staan te wachten.
De kerk uit de 6e eeuw, die tevens het begin was van de Byzantijnse architectuur, is na de val van Constantinopel helemaal wit gepleisterd. In 1934 beval Atatürk dat het gebouw een museum moest worden. Delen van de pleister zijn weggenomen om mozaïeken weer zichtbaar te maken.
Dit is niet altijd zonder schade gebeurd. Als we binnenkomen in de gang voor de grote centrale ruimte krijgen we al een voorproefje van de mozaïeken boven de keizerlijke entree. Het toont een geknielde keizer Leo VI voor Christus.


De hoofdruimte is nu half moskee half kerk. Als kerk is het gebouw eeuwenlang de grootste kerk ter wereld geweest.



De enorme koepel is enigszins ovaal. De grootste spanwijdte bedraagt bijna 36 m. Alleen de koepel van de St. Pieter is groter. Al snel na de bouw stortte de koepel in. Bij herbouw heeft men een steviger constructie gemaakt.


De eerste galerij is zeer ruim en loopt langs de hele kerk. Hier bevonden zich ook de zitplaatsen van de keizer met een goed zicht op de kerk.


In een hoek van de kerk bevindt zich een enorm watervat dat uit één blok marmer is gemaakt in de
Hellenistische tijd. Een sultan nam hem mee uit Pergamon en liet het hier in de 16e eeuw plaatsen.


Van de mozaïeken heeft de meest beschadigde ook de meeste zeggingskracht. Maria


en Johannes de doper


smeken Jezus


de zonden van de mensheid op zich te nemen.
De tegenwoordige hoofdingang wordt afgesloten met enorme bronzen deuren uit de 2e eeuw voor Chr. die keizer Theophilus (829­ - 842) meenam uit de tempel van Tarsus.


In de hal kijkt men op een mozaïek dat Maria met kind voorstelt met links van haar Justinianus
en rechts Constantijn de Grote die haar de kerk en de stad van Constantinopel aanbieden.


Langs de bovengalerij bevinden zich twee keizermozaïeken. Op één ervan staat keizer Constantijn IX naast Christus.


Aan de andere zijde van Christus staat zijn derde vrouw Zoé (buiten beeld). Het laatste mozaïek dat ik nog wil tonen bevindt zich boven in de koepel van de apsis is dat van Maria met kind uit de 10e eeuw.


Ook niet onvermeld mag blijven dat er zich ook prachtige tegeltableaus in de kerk bevinden.


Buiten de kerk zijn nog vele fragmenten te zien van de kerk die er stond voordat de Hagia Sophia werd gebouwd.
We gaan lunchen om alle indrukken een beetje te laten bezinken. We willen eigenlijk nog naar de Chora­kerk, maar aangezien die nogal ver van het centrum ligt, durven we het niet aan in de tijd die ons nog rest. We besluiten naar het mozaïekmusem te gaan. Hier werd in de 50er jaren een opzienbarende ontdekking gedaan. Men vond een enorm vloermozaïek van het Byzantijns paleis uit de 6e eeuw. Men plaatste er een dak overheen en begon met de restauratie. Helaas bleek het cement dat de Turken gebruikten de mozaïeken aan te tasten, waardoor veel is verloren gegaan. Met behulp van Oostenrijkse experts is de restauratie voortgezet en het resultaat is in een nieuw gebouw te zien. Rond het mozaïek ligt een rijk versierde band.


Er tussen de meest uiteenlopende taferelen.






We vinden dat we een juiste keus hebben gedaan. Ze doen ons sterk denken aan de Romeinse
mozaïeken die we met Jelmer in de Jura bezichtigden. Lilian wil de luttele resterende tijd volledig benutten en zo gaan we nog naar het nabijgelegen museum voor Turkse en Islamitische kunst. Het is gevestigd in een voormalig paleis van een zeer rijke grootvizier. Hij wilde met inrichting er van het paleis van de sultan overtreffen. De sultan voelde zich bedreigd door zijn ambities en liet hem vermoorden. Het museum biedt een veelheid aan kunst uit vele eeuwen. B.v. prachtig bewerkte deuren met houtsnijwerk


of met metaal.


Of een gebeeldhouwd reliëf van een griffioen uit de 13e eeuw.


Zeer veel kostbare tapijten en rijk versierde korans. Maar ook een tikje volkenkunde met een yurt.


Vanaf de binnenplaats hebben een mooi gezicht op de obelisk op het Hippodroom en de 6 minaretten van de Blauwe Moskee.


Het is tijd om naar het hotel te gaan om onze bagage bij het kantoor op te halen. Precies op tijd worden we met een shuttle­bus bij het hotel opgehaald. De verdere terugreis naar huis verloopt nu zonder  problemen.