1 september 2013 liepen we tijdens een wandeling langs het tegelmuseum in Otterlo en zeiden tegen elkaar hier snel eens heen te gaan. Dat gebeurde dus niet, maar een bericht over een keramiek tableau waarvoor prins Bernhard opdracht had gegeven en in Otterlo was beland, triggerde een bezoek. Wij stappen op de fiets voor een tochtje over de Veluwe waarbij we het tegelmuseum gaan aandoen.
Aan de buitenkant blijkt meteen al dat keramiekmuseum ook een goede naam zou kunnen zijn.
In 1960 maakte de kunstenares Judith Révész kennis met koningin Juliana en prins Bernhard, Zij bood aan een kunstwerk te maken voor de nieuw te bouwen Villa in Porto Ercole. Eind 1961 wordt het kunstwerk op de gevel aangebracht.
Merkwaardig is dat het kunstwerk kort na het aanbrengen wit wordt overgeschilderd.
Er worden twee mogelijke verklaringen gegeven: 1. de architect van de villa is niet gekend en vindt dat door het kunstwerk afbreuk wordt gedaan aan zijn ontwerp. 2. Het grote opvallende kunstwerk doet de villa er uit springen en dat is een veiligheidsrisico. Feit is dat de overschildering meer dan 50 jaar in stand blijft. In 2012 wordt de villa verkocht. De nieuwe eigenaar laat de villa slopen, maar vraagt aan het tegelmuseum of ze belangstelling hebben voor dit kunstwerk. Dat hebben ze en na restauratie is het hier te zien.
Maar er is natuurlijk veel meer te zien, zoals een monumentale smuiger uit Wormerveer. De tegeltjes hebben allemaal verschillende Bijbelse voorstellingen,
In mijn geboorteplaats Krommenie staat een gebouw dat 1743 gebouwd werd als weeshuis. In 1801 weren er 123 wezen, die sliepen op een jongens- of meisjes slaapzaal. Wij spraken altijd van het Godshuis. Later werd het bejaardenhuis en veranderde de naam in Huize Barkeloo (de legger van de eerste steen). Weer later heeft het een tijd leeg gestaan, waarbij de smuiger die hier ook aanwezig was de nodige schade opliep door vandalisme. Nu staat hij er weer netjes bij.
Tegeltjes met Bijbelse voorstellingen zijn er zeer veel gemaakt. Hieronder een tegel van rond 1800 met de parabel van de verloren zoon.
Dan zijn er talloze losse tegeltjes en kleinere en grotere tegeltableaus. Aan de staat van veel tegeltjes is of te leiden dat het een hele klus om tegels redelijk van hun oude plaats te verwijderen. De Oude Hollandse tegels dateren van begin 17e eeuw, zoals deze met een voorman van de wederdopers.
De wederdopers vormden tijdens de reformatie een vrij militante groep. Zij stonden in de belangstelling nadat zij onder leiding van Jan van Leyden meer dan een jaar de stad Műnster wisten te verdedigen tegen de bisschop. Jan van Leyden had zichzelf uitgeroepen tot koning van het wederdoperse koninkrijk. Door verraad viel de stad en de leiders werden gefolterd, terechtgesteld en ter lering in kooien aan de kerktoren van Műnster gehangen. Overigens komt de uitdrukking: er zich met een Jantje van Leiden van af maken ook van dezelfde persoon. Voor hij naar Műnster vertrok was hij kleermaker in Leiden, waar hij bekend stond om zijn prutswerk.
Er zijn hier niet uitsluitend Nederlandse tegels. Onderstaande 15e eeuwse vloertegels zijn waarschijnlijk in Frankrijk gemaakt.
15e eeuwse vloertegels uit Italië, waarschijnlijk uit een kerk uit Viterbo
15e eeuwse vloertegels uit Spanje, waarschijnlijk uit Sevilla
Een 17 e eeuws tegeltableau uit Iran, waarschijnlijk uit de binnenkant van een poort
Andere tegeltableaus doen een verhaal over Villa Kareol herleven. De schatrijke graanhandelaar Julius Carl Bunge gaf aan een keur van internationale architecten in 1906 de opdracht voor de bouw van een huis dat het grootste particuliere huis van de 20e eeuw zou worden. Het stond op een groot landgoed in Aerdenhout. Ook voor de inrichting werden kosten nog moeite gespaard. Het zag er na voltooiing in 1911 zo uit.
Bunge was een groot Wagner-liefhebber en de naam van het huis is afkomstig van een burcht uit Tristan en Isolde. Na de dood van Bunge in 1934 kreeg het huis vele bestemmingen en eigenaren. Later lukte het om het pand op de Rijksmonumentenlijst te krijgen, maar de toenmalige eigenaar weigerde het pand te verkopen, waarop de staatssecretaris het weer van de lijst schrapte. Het pand werd daarna gesloopt. Van de vele tegeltableaus heeft het tegelmuseum er nu enkele in bezit. Ze zijn in 1908 gemaakt door Tonwerke Kandern (net boven Bazel in de Duitse deelstaat Baden) zoals dit bloemstuk.
Een zijgevel zag er in 1979 zo uit.
Links is de oranjerie zichtbaar. Aan weerszijden van de erker zijn twee tableaus met pauwen zichtbaar. Hieronder een detail ervan.
Ook tegeltableaus van bedrijven leggen een stukje geschiedenis bloot. In 1733 werd in Amsterdam een brouwerij annex azijnmakerij opgericht. De familie van Vollenhoven uit Rotterdam nam de brouwerij over en gaf er de naam de Gekroonde Valk aan. In 1858 trad Willem Hovy als directeur aan. Onder zijn leiding werd de Gekroonde Valk de grootste brouwerij van Amsterdam. Bij zijn vijftigjarig jubileum schonk het personeel dit tableau.
Na de tweede wereldoorlog ging het bergafwaarts met de brouwerij en werd in 1949 door Heineken overgenomen. In 1976 werd de brouwerij gesloten.
Er is veel meer interessants te zien in dit museum. Jammer is dat de collectie in een wir-war van vertrekjes is ondergebracht. Ook de verlichting met tl-buizen is niet altijd even fraai. Het verdient beter.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten