Traditioneel gaan we deze dag weer naar Amsterdam, maar wel met vertraging, want er rijdt geen enkele trein vanuit Ede. In de Bazel halen we onze reservering op en gaan eerst naar de kunstenaarssociëteit Arti et Amicitiae. Deze werd in 1839 opgericht en vestigde aan het Rokin. In 1854 verwierf men nog een naastliggend pand en een achterliggend pand aan de Kalverstraat. Hierna werd een nieuwe gevel aangebracht over beide panden aan het Rokin. De zeer ruime sociëteitsruimte is in 1894 o.a door Berlage heringericht.
Op een binnenplaatsje staat het beeld " Het Toilet" uit 1969 van de schilder/beeldhouwer Hans Bayens.
Het trappenhuis is vrij monumentaal
en heeft een groot glas-en-loodraam.
Bijzonder is de grote tentoonstellingszaal op de eerste verdieping met een enorm glazen plafond
dat hangt aan een gietijzeren constructie.
Ook de tentoonstelling in deze zaal is wel grappig. Alle wanden zijn bedekt met groepen afbeeldingen van hetzelfde onderwerp.
Via een klein spiltrappetje kom je in de bestuurskamer.
Boven de schouw hangt een schildering, die vast een diepere betekenis heeft.
Onze volgende stop is de Koninklijke Industrieele Groote Club. In 1916 wordt op de hoek van Dam en Rokin de sociëteit voor de Industrieele Club gebouwd door F. Kuipers, een leerling van Berlage. De leden zijn ondernemers. Als vertegenwoordigers van het "nieuwe geld" zijn ze niet welkom in de Groote Club die gehuisvest was op de hoek van de Kalverstraat en de Dam en die het "oude geld" vertegenwoordigt. In 1975 fuseerden zij noodgedwongen met de Industrieele Club.
Om binnen te komen moet je drie smeedijzeren hekwerken door.
Kenmerkend voor Berlage zijn de baksteenversieringen.
Als we naar de eerste verdieping gaan, wordt de ruimte daar van de trap gescheiden door een enorme glas-in-loodwand.
Lunches en diners zijn een belangrijke bezigheid bezigheid hier, dus is er op vele plaatsen gelegenheid voor.
Ook voor dames is er een bescheiden onderkomen.
De sociëteitsruimte ademt de sfeer van de grote Club uit de Bommelstrips of heeft Maarten Toonder hier stiekem gekeken?
.
Ook is er de nodige kunst te bewonderen, zoals een prachtig winterlandschap van Louis Apol.
Nog niet zo lang gelden waren veel ruimten in het gebouw verhuurd aan beursfirma's, maar sinds de beurshandel door computers is overgenomen, staan die ruimtes leeg. Nu wordt een gedeelte van het pand verbouwd tot hotel. Een leuk detail: hier staat ook een van de eerste elektrische haarden.
De rondleiding duurt langer dan verwacht en omdat we om 13.00 uur voor een andere rondleiding gereserveerd hebben, moeten we er helaas stiekem tussenuit knijpen.
We snellen naar de Vijzelgracht, waar we net op tijd aankomen. Hier is weer iets totaal anders te zien. Bij de aanleg van de metro ging een damwand lekken, waardoor een zandlaag wegspoelde waarop de heipalen van een tweetal panden rustten. Hierdoor zakte het pand scheef. De gemeente heeft aan de firma Kneppers opdracht gegeven het voor 350.000 EURO weer recht te zetten. De gevels zitten in een stevig balkencorset.
De woningen maken deel uit van een complex van ruim 200 wevershuisjes die in 1671 gebouwd werden. De kelderverdieping en de begane grond dienden als woning, terwijl op de eerste verdieping twee weefgetouwen stonden. Om de woningen weer recht te zetten is een stalen constructie bedacht die in de muren is verankerd.
Aan de rechterkant is de verzakking minimaal, aan de linkerkant maximaal. Met vijzels (die op de nieuwe palen staan) wordt het geheel heel langzaam rechtgezet.
Daarna wordt er een nieuwe vloer gestort en kan na uitharding de staalconstructie verwijderd worden.
Daarna worden de panden verkocht. De nieuwe eigenaar zal dan nog veel geld moeten stoppen in het opknappen onder strikte voorwaarden (rijksmonument).
Hierna willen we nog een grachtenpand bekijken en kiezen voor het Huis met de Witte Gevel op Herengracht 257. De naam van dit in 1660 gebouwde pand doet nu vreemd aan. Na de bouw viel de lichtgekleurde zandstenen gevel op, maar na een paar eeuwen is van die lichte kleur weinig over.
Ons geduld wordt hier behoorlijk op de proef gesteld, want er staat een lange rij en er worden maar 10 mensen per keer binnengelaten.
De entree laat nog wat zien van het oorspronkelijke interieur,
maar het pand is in 1917 grondig verbouwd in oud-Hollandse stijl. Veel donker hout en glas-in-lood.
In het achterhuis is nog een enigszins vervallen oude servieskast bewaard gebleven.
Ook nu weer is de tijd die we nog hebben om bij de volgende reservering te komen zeer krap en dit keer is het een flink stuk lopen naar de Spaarndammerbuurt. Hoewel iets te laat, kunnen we ons nog net aansluiten bij de rondleiding. Een eeuw geleden was men van mening dat de arbeiders verheven moesten worden. Er werden woningen gebouwd met veel versieringen
en met veel ruimte om de woning, zoals bij het Spaarndammerplantsoen.
Soms liet men bij de bouw een stuk metselwerk uitsteken, dat daarna gebeeldhouwd werd.
Soms verwees de versiering naar naam van de straat, zoals bij de Zaanstraat.
Een bijzonder woonblok is het z.g. Schip dat op een taartvormig stuk grond gebouwd werd, waar al een school opstond. Deze school werd in het gebouw opgenomen. Ook zat er een postkantoor in. Men vond ook dat de bewoners een gemeenschappelijke ruimte nodig hadden. Midden in de binnentuin verrees een vergaderhuisje.
Het is nu keurig gerestaureerd.
We bekijken nog een woning en in de school kunnen we nog restauratietechnieken bewonderen.
Onze monumentendagen zitten er voor dit jaar weer op.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten