19-01-27-C Huis Doorn

zondag 27 januari 2019

Vandaag gaan we naar Huis Doorn. Huis Doorn is van oorsprong een zeer oud kasteel. Het werd verwoest en weer opgebouwd. Het werd een ridderhofstad met drie ronde torens en een vierkante toren. Later kwamen er meer woongebouwen bij. Eind 18e eeuw werd het verbouwd tot landhuis, waarbij een van de ronde torens behouden bleef. In augustus 1919 kocht Wilhelm II het huis, liet het van moderne gemakken voorzien en verplaatste de ingang naar de Langbroekerweg, waar ook een nieuw poortgebouw verscheen. In mei 1920 ging hij er wonen. In april 1921 overleed zijn vrouw die al ernstig ziek was. In november 1922 hertrouwde hij en woonde er tot zijn dood in juni 1941. Na de oorlog werd het huis door de staat geconfisqueerd en werd later een rijksmuseum. Daarna is de inrichting vrijwel ongewijzigd gebleven.

Zijn vrouw ging weer in Duitsland wonen en Wilhelm werd op het landgoed bijgezet in een klein mausoleum.

Op de kop 160 jaar geleden werd Wilhelm geboren. Daarom zijn er vandaag bloemen gelegd bij het mausoleum. Er komen hier nog steeds veel Duitsers op bezoek.

Wij gaan het huis binnen via het souterrain. Het is gedeeltelijk verbouwd voor een bezoekersbalie, garderobe en sanitaire voorzieningen. De keuken is nog wel intact.

Op de parterre zijn de representatieve vertrekken. De eetzaal staat er nog steeds keurig gedekt bij.

Links en rechts staan de bustes van de vader en de grootvader van de voormalige keizer. Het fraaie zilveren tafelstuk stelt de legende van St, Hubertus voor. Het lichtend kruis in het gewei komt goed uit.

Wilhelm II kwam met een tangverlossing ter wereld. Daarbij werd zijn linkerarm zo beschadigd dat die nooit volgroeide. Daar deze handicap had hij ook een aangepaste vork, waarbij twee tanden in een mes waren omgevormd.

Ook aan zijn kleding is zijn handicap zicht doordat de linkermouw veel korter is dan de rechtermouw.

Met dit uniform stak hij na de eerste wereldoorlog bij Eijsden de Nederlandse grens over. Hij kwam vanuit Spa en vroeg hier asiel aan. Eerst vond hij tijdelijk onderdak op kasteel Amerongen. In huis Doorn had hij een aardig optrekje, maar vergeleken met Duitsland waar hij de beschikking had over 60 enorme paleizen, was dit maar een schamel onderkomen. Iets van de vroegere grandeur blijkt ook uit een foto van zijn huwelijksbanket uit 1881.

Wel kreeg hij toestemming om kunstvoorwerpen uit drie paleizen in Berlijn en Potsdam uit te zoeken.  59 wagonladingen arriveerden hier en het was veel te veel om in huis Doorn on te brengen.

In een ander vertrek hangt een groot wandtapijt met de voorstelling een offer voor Venus.

Een verdieping hoger waren de woonvertrekken. Hieronder een zijvertrek in de middeleeuwse toren van de werkkamer

en de slaapkamer van zijn tweede vrouw.

Op het terrein staan nog diverse gebouwen. Een er van is de oude garage, waar een moderne expositieruimte tegenaan is gebouwd. Het geheel wordt nu paviljoen genoemd. Vandaag is de laatste dag  van een expositie genaamd Verzet en verdriet in beeld , herinneringssculpturen van twee wereldoorlogen. Ze zijn zowel van Duitse kunstenaars (in Huis Doorn) als van Nederlandse kunstenaars (in het paviljoen).

Sturzender    Georg Kolbe   1924

Het was een ontwerp voor de gevallenen in Berlijn, maar werd nooit uitgevoerd.

Saatfruchte sollen nicht vermahlen werden   Käthe Kollwitz   1941

Een oproep aan de Duitse jeugd niet in dienst te gaan.het jaar erop sneuvelt haaar kleinzoon aan het oostfront.

Gedenkblatt für Karl Liebknecht    Käthe Kollwitz   1919

Karl Liebknecht wilde met Rosa Luxemburg een soort Russische Revolutie ontketenen in Duitsland. Als reactie daarop  werden ze op gruwelijke wijze vermoord door knokpoegen, evenals honderden medestanders. De daders werden niet of nauwelijks bestraft.

Abschiedwinkende Soldatenfrauen   Käthe Kollwitz   1938

De beeldhouwster vermoed reeds dat er weer een grote oorlog ontstaat, waar vrouwen en kinderen achterblijven.

Gefesselter Prometheus   Gerhard Marcks   1948

In 1933 werd zijn werk verboden en later werd zijn atelier door bombardementen verwoest.

Model voor koningin Wilhelmina   11968 Mari Andriessen

Model voor de Dokwerker   1951   Mari Andriessen

Model voor Joodse vrouw met kind   1952   Mari Andriessen

Model voor de Weduwe van Putten   1949   Mari Andriessen

Model voor bomslachtoffer   1952   Mari Andriessen

Repica van een beeld op het Stijkelmonument   1953   Marianne Gobius

Dan is er nog een expositie  over WO I met vel informatie , voorwerpen, tekeningen en foto's.

Een voorbeeld. Tussen het neutrale Nederland en het bezette België was de grens afgezet met de z.g. Totendraht. Duizenden kwamen door elektrocutie  om, maar anderen wisten op slinkse wijze toch de grens te passeren.

19-01-13-C Huis Bergh

zondag 13 januari 2019

Omstreeks de 12e eeuw werd er in een moeras een motte opgericht. Eerst was de versterking van hout, later van tufsteen.

Weer later werd die vervangen door een donjon van baksteen. In de loop der eeuwen kwamen er steeds meer gebouwen bij en werd er verbouwd. In 1735 was er een grote brand. De schade werd met allerlei aanpassingen hersteld, maar de glorietijd van het kasteel was voorbij. In 1912 kocht de textielmagnaat Jan Herman van Heek het toen al danig vervallen kasteel met 1400 ha grond en liet het restaureren. In 1939 was er weer een grote brand, maar ook nu werd er voortvarend aan de restauratie gewerkt waarbij niet middeleeuwse elementen werden verwijderd. Van Heek heeft Huis Bergh geschonken aan een stichting om uiteenvallen van de bezittingen te voorkomen.
Wij komen er vandaag met de bus vanuit Zevenaar op een koude druilerige dag. Na op de voorburcht een toegangskaart te hebben aangeschaft lopen we naar de toegangspoort van de hoofdburcht.

Twee leeuwen met wapenschilden staan aan weerszijden van de poort.

De ingang van de burcht is al die eeuwen op dezelfde plaats gebleven. Bij de bordestrap zijn nog tufstenen muurresten zichtbaar.

Nadat van Heek het kasteel gekocht had, vond hij in de donjon een rol schilderijdoeken. Het bleken eeuwenoude portretten van het geslacht van den Bergh, die ook nog van goede kwaliteit waren. Graaf Willem IV van den Bergh trouwde met de jongere zus van Willem van Oranje, Maria van Nassau. Ze kregen 16 kinderen. Een fraai portret van een van de dochters staat hier onder.

Eigenlijk werd deze vondst de aanzet tot een grote verzameling kunst uit de middeleeuwen.

Benvenuto di Giovanni    St Jerome      2e helft 15e eeuw

Portret van een man in de trant van Hans Holbein ca. 1550

Een 19e eeuwse kopie van het middendeel van een drieluik van Hans Memling uit 1479.

De aanbidding van de drie koningen. Het origineel bevindt zich in Brugge.

een detail

Hans Mulich   portret van een patriciër uit Neurenberg

In 1516 maakte Lucas van Leyden een prentje met als onderwerp de verdrijving van Hagar

Een onbekende kunstenaar  gebruikte dit in 1600 voor een schilderij

Een schilder uit Tirol maakte omstreeks 1415 Twee luiken voor een altaarstuk. In 1910 verzaagde de toenmalige eigenaar  de luiken, waarna van Heek ze in 1921 kocht. Bij de grote brand van 1939 gingen de bovenste delen verloren. Onderstaand deel beeldt de vlucht naar Egypte uit.

Twee delen van een drieluik van Neri di Bicci begin 15e eeuw.

Madonna met kind van Matteo di Giovanni   Siena   2e helft 15e eeuw

We beklimmen ook de donjon. Het heeft een prachtig gemetseld gewelf,

De muren van de donjon zijn 4 m dik

In de ruimtes bevindt zich vaak fraai versierde wapenuitrusting.

Een hellebaard is versierd met een baard.

Ook staat hier een kist met een ingenieus slot, waarschijnlijk als meesterstuk vervaardigd,

Wij klimmen verder tot bovenop de donjon, vanwaar we de omgeving goed kunnen overzien, ondanks regen en wind. Beneden ons zien we de hoofdingang,

de voorburcht,

de voormalige slotkapel, die tijdens de 80-jarige oorlog zwaar beschadigde en later gedeeltelijk werd afgebroken

en de voormalige munt van huis Bergh.

De graven van den Bergh sloegen munten tot 1632 in Stevensweert, in Hedel en 's Heerenberg tot 1580. Hieronder een daalder uit 1578 van Huis Bergh

en een goudgulden van 1630 uit Stevensweert.

Verder is er een hele collectie getijdenboeken

beelden

en snijwerk,

Alles staat geëxposeerd in indrukwekkende ruimtes.

Ook zijn er nog enkele voormalige privéruimtes te bezichtigen, zoals de werkkamer

 en een zitkamer.

Het is bijna sluitingstijd, dus maken we aanstalten om te vertrekken. Tijdens het lopen naar het busstation neem ik in de druilerige schemering nog een foto van het stadhuis,